تفکر سیستمی

تفکر سیستمی

نظریه تفکر سیستمیک یا تفکر سیستمی، اولین بار در سال 1956، وقتی که پروفسور جی فارستر گروه دینامیک سیستم ها رو در دانشکده مدیریت اسلون MIT تاسیس کرد، مطرح شد.تفکر سیستمی یک رویکرد تحلیلی جامع برای درک چگونگی تعامل عناصر مختلف در یک سیستم یا ساختار است. تفکر سیستمی که معمولا برای اهداف تحقیق و توسعه در مطالعات تجاری، علمی، منابع انسانی، پزشکی، اقتصادی و زیست محیطی استفاده می شود، یک رویکرد جامع بوده که به زمینه سازی اطلاعات کمک می نماید.

تفکر سیستمی به مدیران کمک می‌کند تا ساختار، الگوها و وقایع را در پیوند با یکدیگر مورد بررسی قرار دهند و تنها به مشاهده اکتفا نکنند. تفکّر سیستمی مبتنی بر نوعی کلّی‌نگری است که با تحلیل، قابل درک نیست این تفکر کل را متشکل از جزء می‌داند امّا برعکس تفکر مکانیکی تجزیه گرایی هر جزء لزوماََ دارای تمام خصوصیات کل نیست بلکه اجزا با خصوصیات منحصربه‌فرد و مرتبط خود یک کل منسجم را تشکیل می‌دهند و با شناخت هر جزء نمی‌توان به تمام خصوصیات کل واقف شد.

در بررسی تاریخی شیوه‌های تفکر، با سه شیوه رو به رو می‌شویم:

• کل‌گرایی اولیه: این شیوه تا رنسانس، روش غالب تفکر بود. این دوره را دوران حاکمیت فلسفه‌ها و وجود علامه‌ها (که از هر موضوعی، مقداری می‌دانستند) می‌شناسند. انسانها خیلی چیزها را می‌دیدند اما توجیهی برای آن نداشتند. در قرن شانزدهم همه رویدادهایی را که از شناخت آن عاجز بودند به خدا نسبت می‌دادند. یک اشکال عمده کل گرایی این بود که رشد نداشت.
• جزء‌گرایی: تفکر جزء گرا از زمان تمدن‌های باستانی وجود داشته‌است و آن را برخاسته از اندیشه فلاسفه یونان باستان می‌دانند. تفکر جزء گرا هر پدیده‌ای را ابتدا به اجزا کوچکتر تقسیم می‌نماید و می‌خواهد با مطالعه رفتار هر یک از اجزاء، به رفتار پدیده اصلی دست یابد. به عبارتی رفتار پدیده اصلی را حاصل جمع رفتار اجزاء آن می‌داند. رنه دکارت، فیلسوف فرانسوی، اصولی را برای این نظریه وضع نموده‌است.
• نظریه سیستم‌ها : نظریه سیستم‌ها در سال ۱۹۴۰ به‌وسیلهٔ لودویگ ون برتلنفی مطرح شد. نظریه سیستم‌ها بر این اصل استوار است که در عمق تمام مسائل، یک سری اصل و ضابطه موجود است که به‌طور افقی تمام نظام‌های علمی را قطع می‌کند و رفتار عمومی سیستم‌ها را کنترل می‌نماید؛ یعنی می‌توان به یک سری از اصول و ضوابط اولیه دست یافت که تعریف کننده رفتار عمومی سیستم‌ها صرف نظر از نوع آنهاست. این بدان معنا نیست که یک تئوری عمومی بتواند جایگزین تئوری‌های خاص نظام‌های علمی مختلف شود، بلکه فقط سعی دارد به‌صورت یک هدایت کننده عمل نماید. کوشش برای دیدن کل، اصل ادعایی است که روش سیستم‌ها در برخورد با مسائل برای خود قائل است.

www.DigiFiles.org