خلاصه درس مدیریت استراتژیک پیشرفته

خلاصه درس مدیریت استراتژیک پیشرفته

فهرست: 

فصل اول:تاریخچه و سیر تحول برنامه ریزی                                                                                            

سير تكاملي برنامه‌ريزي

انواع گرايش‌هاي برنامه‌ريزي

انواع روش‏هاي برنامه‌ريزي

فصل دوم:استراتژی و انواع آن                                                                                                                 

 تعاريف استراتژي

فصل سوم:پارادایم ها و مکاتب شکل گیری استراتژی                                                                                     

 پارادايم و  انتقال آن

 رابطه پارادايم با استراتژي

پاراديم‌هاي شكل‌گيري استراتژي : استراتژي علم است يا هنر؟

پاراديم‌هاي شكل‌گيري استراتژي

 مکاتب مديريت استراتژيک

 الف: معرفي مکاتب تجويزي

ب: معرفي مكاتب توصيفي (تجربي – انطباقي)

 پ: معرفي مكاتب تلفيقي

فصل چهارم: دیدگاه ها و رویکردهای حاکم بر برنامه ریزی استراتژیک                                                                

1. رويکرد فرايند پايه‌ برنامه‌ريزي استراتژيک
2. رويکرد برنامه‌ريزي مبتني بر منابع
3. رويکرد مبتني بر ارزش افزوده
4. رويکرد مبتني بر مباني ارزش‌هاي مديريتي
5. رويکرد مبتني برنامه‌ريزي مبتني بر هدف
6. رويکرد مبتني بر سناريو پردازي
7. رويکرد مبتني بر خود سازمان‌دهي
8. رويکرد افزون‌گرايي منطقي
9. رويکرد مبتني بر قواعد ساده
10. رويکرد قاعده‌شکني و نوآوري
11. رويکرد مذاکرات استراتژيک
12. رويکرد استفاده از منابع ديگران

فصل پنجم:مروری بر فرایندهای مدیریت استراتژیک                                                                                      

1. مأموریت (رسالت/فلسفه وجودی/ اهداف بنیادین/ مقصود اصلی)
2. چشم انداز (VISION) دورنما، آرمان، آینده متصور یا آینده مطلوب
3. ارزش‌ها/ ایدئولوژی/ بایدها ونبایدها
4. شناخت و تحلیل محیط داخلی/ خارجی

5-ذینفعان / ذی علاقه‌ها

6- رقبا

7- مشتریان

8- تأمین کنندگان

9- وظایف/ تکالیف/ مقدرات

10- موضوعات/ عوامل و حوزه‌های استراتژیک

11- ماهیت استراتژی

12- فرموله کردن استراتژی/ تدوین استراتژی

13- گزینه‌ها و بدیل‌های استراتژیک

14- انتخاب استراتژی اولویت‌دار

15- اهداف کیفی/ اهداف کمی/ سالیانه

16- سیاست‌ها و خط‌مشی‌ها

17- کنترل و ارزیابی استراتژی

18- اندازه‌گیری عملکرد/ تحلیل فاصله

19- نهادینه سازی استراتژی INSTITUTIONALIZING

20- برنامه‌ریزی عملیاتی/ تاکتیکی

21- بودجه بندی

22- فرهنگ استراتژیک

فصل ششم:ابزارهای اعمال فرآیند عمومی برنامه‌ریزی استراتژیک (نگرش پیش‌تدبیری)                                            

1- تدوین ارکان جهت‏ساز (ماموریت، آرمان، چشم‏انداز محتمل ارزش)

2- شناخت و طرح مساله

3- ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE)

4- ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (IFE)

5- ماتریس بررسی مقایسه‌ای رقابت (CPM)

6- ماتریس داخلی و خارجی (IEM)

7- مدل تحلیل SWOT و پیشنهاد راهبردهای خرد و کلان

8- ماتریس برنامه‏ ریزی استراتژیک کمی (‏QSPM)

9- مدل فریمن یا ذینفعان

فصل هفتم:تکنیک‏های فرموله کردن استراتژی و تشخیص ماهیت استراتژی اصلی                                                    

مدل چرخه عمر سازمان‏ها و کاربرد آن در برنامه‏ ریزی استراتژیک

کلیات مدلسازی و تشکیل ماتریس پورت فولیو (ترکیب سبد سرمایه‏ گذاری)

مدل تجزیه و تحلیل هوفر (ماتریس ارزیابی بازار/ کالا)

ماتریس قدمت- قدرت یا روش ADL

ماتریس تعیین جهت سیاست‏گذاری‏ها (DPM)

مدل ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک (SPACE)

فصل هشتم:مدل‏های ترکیبی برنامه ‏ریزی استراتژیک                                                                                     

مدل ترکیبی فیلیپس

مدل کارت امتیازی موزون (BSC)

روش برنامه‏ ریزی بهبود عملکرد (PIP)

فصل نهم : طراحی استراتژی‏ها در سطح کلان                                                                                              

مدل مزیت رقابتی ملت‏ها

مدل نه عاملی چو برای رقابت‌پذیری بین‌المللی

مدل رقابت صنعتی پورتر

فصل دهم : تکنیک‏های تدوین استراتژی‏های وظیفه‏ ای                                                                                    

مدل پنجC  پنجP

مدل تجزیه و تحلیل پایمز (PIMS) و ارزیابی استراتژی‏های وظیفه‏ ی بازاریابی

مدل ارزش- مشتری (HPV & LDC)

مدل ماتریس محصول/ بازار

فصل یازدهم : خطوط راهنمای شکل گیری استراتژی (پارادایم توصیفی)                                                              

شکل گیری استراتژی در پارادایم توصیفی

تکوین استراتژی

اصول شکل گیری استراتژی های انقلابی

فصل دوازدهم  : پاره ای از روش های ایده پردازی و نوآوری برای خلق استراتژی                                                                                                                                                                                         

بخش هایی از بسته درسی مدیریت استراتژیک پیشرفته

در فصل اول خلاصه درس مدیریت استراتژیک پیشرفته سه بحث سير تکاملي برنامه‌ريزي، انواع گرايش‌هاي برنامه‌ريزي و انواع روش‌هاي برنامه‌ريزي معرفي شده است. نکات مهم هريک از اين سه موضوع در ادامه ارائه شده است.

سير تكاملي برنامه‌ريزي

با نگرشي تاريخي دوران تکاملي برنامه‌ريزي به سه دوره زير تقسيم مي‌شود:

⭐ محصول گرايي

⭐ بازارگرايي

⭐ فراصنعتي

• براساس نظر آنسوف ظهور بازارگرايي پس از جنگ جهاني دوم با اشباع بازارهاي مصرف به اوج خود رسيد و مقدمه‌اي براي ظهور و رواج ادبيات برنامه‌ريزي استراتژيک بود.
• ويژگي‌هاي زماني هريک از دوره‌هاي مختلف منجر به شکل‌گيري گرايش‌هاي مختلف برنامه‌ريزي شد.

انواع گرايش‌هاي برنامه‌ريزي

✍️ ارتجاعي (Reactive ) : گذشته نگر

✍️ غيرفعال (Inactive): حال‌

✍️ فعال (Proactive): آينده

✍️ تعاملي (Interactive): در نظر گرفتن گذشته / حال و آينده

1. گرايش ارتجاعي يا گرايش به گذشته

ويژگي‌ کليدي اين گرايش تمايل به گذشته است. گذشته‌گرايان وضعيت گذشته را بر حال و آينده ترجيح مي‌دهند و اعتقاد دارند با گذشت زمان جريان امور بدتر مي‌شود. ويژگي‌ اين گونه افراد عبارتند از:

مقاومت در برابر تغيير

• بازگشت به زمان گذشته
• اقدام براي خنثي‌کردن تغيير
• اعتقاد راسخ به تجربه و جريانات تاريخي و اتکا بر شکل سازماني قديمي و سلسله مراتب استبدادي پدرمابانه
• در نظر گرفتن سازمان بعنوان ماشيني که بايد روغن‌کاري شود
• روش مديريت از بالا به پايين و مکانيزم برنامه‌ريزي پايين به بالا
• برخورد با مساله‌ها بصورت جداگانه نه سيستمي

اين گرايش سه جاذبه‌ پر اهميت دارد:

• احترام به تاريخ: آموختن از تاريخ
• گرايش به مداومت و دوري از تغيير ناگهاني
• ايجاد احساس امنيت در افراد تحت تاثير

2. گرايش غيرفعال (گرايش به حال)

ويژگي‌ اصلي اين گرايش تمرکز بر زمان حال است . هدف اصلي اين گرايش بقا و ثبات است. ساير ويژگي‌هاي اين گرايش عبارتند از:

• رضايت به حال
• بدون علاقه به بازگشت
• بدون علاقه به بازگشت تغيير
• دخالت در جريان امور به ندرت نتايج را بهبود مي دهد.

3. گرايش فعال يا آينده‌گرايي : سبك فراگير مديريتي

گرايش غالب و فراگير فعلي محسوب مي‌شود. طرفداران اين مکتب معتقدند که آينده بهتر از حال و گذشته است و تلاش براي شتاب به تغيير و استفاده از فرصت‌ها دارند. اين افراد سوار بر موج به دنبال موج پيش آهنگ را جستجو مي‌کنند. فعالان مانند ارتجاعيون معتقدند که تكنولوژي عامل تغيير (اصلي) تغيير است. هدف اصلي اين افراد رشد يعني بزرگ‌ و بزرگ‌تر شدن است. ساير ويژگي‌هاي اين گرايش عبارتند از:

• استفاده از روش هاي علمي كمي و مقداري
• تأكيد بر آزمايش به جاي تجربه
• تأكيد بر خلاقيت
• كاهش يا اجتناب از تهديدات / استفاده از فرصت ها (از دست دادن فرصت ها)
• سبك برنامه ريزي از بالا به پائين
• آرمانگرايانه (شکار فرصت‌ها): برنامه‌ريزي براي آينده نه برنامه‌ريزي آينده
• تلاش براي تغيير در درون سيستم نه تغيير خود سيستم يا محيط آن

4. گرايش تعاملي

سرچشمه اين گرايش كوشش آگاهانه براي شناخت مديريت و برنامه‌ريزي است که ريشه در عصر سيستم‌ها دارد. طرافداران اين گرايش معتقد به ساخت آينده هستند. در اين گرايش برنامه‌ريزي يعني طراحي آينده دلخواه و ابداع راه‌هاي پديدآوردن آن است. ويژگي‌هاي مهم اين گرايش عبارتند از:

• آينده تحت تأثير آفرينندگي است (طراحي آينده دلخواه و ابداع راه‏هاي پديد آوردن)
• نقش غالب خلاقيت و كارآفريني
• ايجاد فرصت‌ها نه فقط استفاده از آنها
• جلوگيري از تهديدات نه فقط مقابله با آنها

طبق خلاصه درس مدیریت استراتژیک پیشرفته طراحي سيستم براي افزايش توانمندي يادگيري، انعطاف‌پذيري و پويايي

• تعامل‌گرايان بنيادگرا هستند يعني نه فقط به دنبال تغيير روبناها بلکه دنبال تغيير زيربناها هستند. يعني تلاش مي‌کنند تا جهت موج را تغيير دهند.

برنامه‌ريزان با گرايش تعاملي اهداف زير را دنبال مي‌کنند:

💎 كوتاه مدت

💎 ميان مدت

💎 بلند مدت

💎 آرمان ها (ايده‏ال‏ها)

انواع روش‏هاي برنامه‌ريزي

1) بودجه بندي            Budgeting

روش‌هاي بودجه‌بندي به دليل ضرورت ايجاد سيستم‌هاي كنترلي و برنامه‌ريزي در نظام‌هاي مديريت علمي توسعه پيدا کرد.

2) برنامه‏ ريزي عملياتي      Operational Planning

هدف از برنامه‌ريزي عملياتي دستيابي به هماهنگي و كنترل بهتر فعاليت‌هاي شركت است. در برنامه‌ريزي عملياتي با تاکيد بر ارزش پول، اقدامات مالي سازمان بطور دقيق و ساليانه طرح‌ريزي مي‌شود. مشکلات اين روش عبارتند از:

• عدم امكان برنامه‏ ريزي در بلندمدت
• خطر خردنگري
• نزديك بيني بيش از حد

3) برنامه ريزي (كوتاه مدت/ميان مدت/بلند مدت)

براي رفع مشکلات برنامه‌ريزي بودجه و عمليات در ارائه افق بلندمدت توسعه يافت. تاکيد اين روش “برنامه‌ريزي مبتني بر طول زمان” است. در اين روش آينده در دوره‌هاي کوتاه، ميان و بلندمدت براساس روند گذشته پيش‌بيني مي‌شود. براساس خلاصه درس مدیریت استراتژیک پیشرفته فرض اصلي اين روش ثبات محيط در طول دوره برنامه‌ريزي است.

• مفروضات اين روش
• پيش بيني آينده براساس روند گذشته
• ثبات و اعتبار روش و تابع پيش‌بيني محيط

4) برنامه‏ ريزي غلتان       Rolling Planning

با حرکت از محيط ايستا به محيط پويا و پيچيده اعتبار برنامه‌ريزي ايستا از دست مي‌رود. بر اين اساس ضرورت توجه به تغييرات محيطي و تحولات عوامل تأثيرگذار (داخلي و خارجي) باعث ايجاد ضرورت بازنگري، چرخش و غلتش در برنامه را ايجاد مي‌کند. برنامه‌هاي غلتان (برنامه‌هايي که بطور دوره‌اي مورد بازنگري قرار مي‌گيرند) باعث مي‌شوند تا همواره بطور متناسب با شرايط روز و با آگاهي از تغييرات پيراموني به تصميم‌سازي، شکار فرصت‌ها و اتخاذ استراتژي پرداخت.

5) برنامه ريزي براي SBU

پس از جنگ جهاني دوم و با شکل‌گيري سازمان‌هاي بزرگ، شيوه‌هاي مديريتي متمرکز بحران‌هاي جدي كنترل و هماهنگي در اين سازمان‌ها را ايجاد کرد. براي مثال كندي عمليات تصميم‌گيري، پيچيدگي عمليات هماهنگي، كاهش توان تحرك و عدم كارايي در پاسخ به تغييرات محيطي از اين مشکلات بودند. براي رفع مشکل به سازمان‌هاي کوچکتر شکسته مي‌شوند. هريک از اين سازمان‌هاي کوچک يک واحد کسب و کاري استراتژيک يا   SBU ناميده مي‌شود. اينها مجموعه‌هاي کوچک‌تر، خودمختار و مستقل و بعنوان مراکز سودآور تعريف مي‌شوند که به دلايل پيچيدگي کمتر سازماني و مديريتي امکان برنامه‌ريزي کاراتر براي آنها فراهم مي‌شود.

6) برنامه‌ريزي در سطح کسب و کار

اين سطح از برنامه‌ريزي در سطح يك بنگاه (مجموعه اي از SBU ها) و با هدف ايجاد همگرايي بين اهداف و عملكردها و دستيابي به هم‌افزايي (سينرژي) در سطح کل بنگاه مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

7) برنامه‌ريزي مشارکتي و تعاملي

اين روش وابسته به اصول زير است:

• مشاركت که اشاره دارد به: آرمان و هدف مشترك بين اعضاي سازمان و مشاركت مدير و كاركنان در سازمان
• مداومت که اشاره دارد به: بررسي مداوم آمار برنامه‌ای (مورد انتظار) و مفروضات بنيادي برنامه و اصلاح در صورت نياز
• هماهنگي که اشاره دارد به: برنامه‌ريزي براي واحدها بصورت هماهنگ و وجود ارتباط اطلاعاتي بين واحدها
• كل نگري که اشاره دارد به: تركيب اصل هماهنگي و ادغام (برنامه‏ ريزي وابسته به هم) براي تمامي سطوح و رده‌هاي سيستم (سازمان)

مراحل برنامه ريزي تعاملي

✅ نظم بخشيدن به آشفتگي : (فرصت ها و تهديدات)

✅ برنامه ريزي : هدف ها (طراحي آينده دلخواه)

✅ برنامه‌ريزي وسيله‌ها  : راه رسيدن به هدف

✅ برنامه‌ريزي منابع

✅ طرح، اجرا و كنترل