معرفی روش دلفی

معرفی روش دلفی

روش دلفی، از جمله روش‌های ذهنی ـ شهودی# حوزه‌ی آینده‌نگاری به شمار می‌آید. موسسه رند این روش را در دهه‌ی 1950 در سانتامونیکا (ایالت کالیفرنیا) و در جریان پژوهش در عملیات توسعه داد. نام این روش برگرفته از معبد اساطیری یونان است. وودنبرگ# (1991) یادآور می‌شود که نام «دلفی» را نخستین بار یک استادیار فلسفه در دانشگاه یوسی‌ال‌ای به نام کاپلان# به کار برد. کاپلان این عبارت را در جریان فعالیتی پژوهشی با همکاری موسسه رند در زمینه‌ی کاربرد پیش‌بینی‌های کارشناسی در تصمیم‌گیری رایج ساخت. کاپلان و همکاران (1950) با اشاره به «اصل پیش‌گویی مکاشفه‌آمیز» این رویکرد را گونه‌ای از پیش‌بینی غیر سفطه‌آمیز# می‌نامند و آن را گزاره‌ای می‌دانند که «درستی» یا «نادرستی»آن روشن نیست. بر این منوال، «دلفی» در روش آیند‌ه‌نگاری مدرن چیزی فراتر از یک نام است. شکل‌گیری پرستشگاه دلفی [در اساطیر یونان باستان] و پیش‌گویی‌های مکاشفه‌آمیز آن ریشه در زمان‌هایی دورتر از تاریخ مکتوب دارد. باستان‌شناسان و تاریخ‌نگاران به ما کمک کرده‌اند تا اطلاعات گسترده‌ای در زمینه‌ی کارکردها و سودمندی پیش‌گویی‌ها به دست آوریم (پارک/ورمل# 1956). یونانی‌ها و ملت‌های دیگر طی هزار سال از تاریخ ثبت شده (خواه به عنوان افراد عادی و گاه به عنوان سفیران رسمی) برای رایزنی با پیتیا#، ایزد بانوی مستقر در پرستشگاه دلفی، به این مکان می‌آمدند. مردم سخنان این ایزد بانو را بازتاب قوانین الهی می‌دانستند. نقش پیتیا، بیان مقصود الهی در چارچوب‌هایی هنجاری برای شکل بخشیدن به رویدادهای آینده بود؛ او در سخنان و پیش‌گویی‌های خود، اراده‌ی خدایان را به شیوه‌ای ساده بیان می‌کرد و رویدادهای آینده را نوید می‌داد.  بدون تردید، مشاوره‌ها در پرستشگاه دلفی رنگ و بویی دینی داشت و تنها بر گمانه‌زنی‌های ادراکی درباره‌ی آینده و یا تلاش برای دستیابی عملی به راه‌های میانبر کامیابی استوار نبود. (پارک/ورمل 1956).

درخت تبارشناسی دلفی

همان‌گونه که یادآوری شد، تلاش آغازین در این عرصه پس از سال 1948 در موسسه رند انجام گرفت. در آن زمان بود که یافته‌های به دست آمده از پیمایش‌های کلان دلفی در حوزه‌ی غیرنظامی انتشار یافت (گوردون#/هلمر#، 1964). مدت کوتاهی پس از آن، ژاپنی‌ها در کاربست و گسترش این حوزه پیشرو شدند. ژاپن برنامه‌ی توسعه‌ی علم و فناوری خود را پس از کشورهای غربی آغاز کرد، اما توانست در این زمینه به موفقیت‌های گسترده‌ای دست یابد. عوامل فراوانی کامیابی ژاپن در این عرصه را رقم زدند که یکی از این عوامل، انجام شمار زیادی از برنامه‌های آینده‌نگاری در واپسین سال‌های دهه‌ی 1960 بود. ژاپنی‌ها برای اجرای برنامه‌های آینده‌نگاری خود از روش دلفی بهره گرفتند و به همین دلیل «آژانس علم و فناوری» ژاپن در سال 1969 پژوهش گسترده‌ای را در زمینه‌ی آینده‌ی علم و فناوری آغاز کرد. اگر چه نخستین مطالعات دلفی ژاپن به درستی نتوانست از نخستین شوک نفتی خبر دهد، حال‌‌ آن که این مطالعات درست پیش از شکل‌گیری این بحران انجام گرفته بود و دستاوردهای آن انتشار یافته بود، اما با این حال، ژاپنی‌ها این مطالعات را هر پنج سال یک بار تکرار کردند. ژاپنی‌ها در سال 1997، ششمین مطالعه‌ی دلفی خود را به انجام رساندند و یافته‌های هفتمین دور از این مطالعه را در سال 2001 منتشر ساختند و اینک سرگرم انجام هشتمین مطالعه دلفی خود هستند.

آلمانی‌ها نیز شروع به فعالیت های آینده پژوهانه کردند؛ آن‌ها در این مسیر از آثار ایروین# و مارتین# (1984) و نیز تجربیات ژاپنی‌ها بهره گرفتند و در چارچوب نخستین برنامه‌ی دلفی خود، با پنجمین دلفی ژاپن همکاری کردند (چولز/کواهارا#، 1994).  فرانسه نیز همان رویکرد آلمان را پیشه کرد. در هیچ یک از این کشورها کاربست فن دلفی به تنهایی سودمند تلقی نشد. در هلند کسی به سراغ روش دلفی نرفت، اما در وجود آلمان دو رویکرد موازی در آینده‌نگاری گزارش شده است: برخی روش دلفی را به کار می‌بستند و شمار دیگری نیز این روش را به کار نبردند. همین حالت در فرانسه نیز حاکم بود. در فرانسه پیمایش دلفی و رویکرد فناوری‌های کلیدی# به شکل همپا از سوی وزارت‌خانه‌ها و نهادهای گوناگون که گاه رقیب یکدیگر نیز بودند، دنبال می‌شد. هم‌چنین در چارچوب همکاری میان نهادها و سازمان‌های ژاپنی‌ و آلمانی‌، روش‌شناسی مشترکی توسعه یافت که از آن با نام «دلفی کوچک»# یاد می‌شود.

تعریف دلفی

فقدان چارچوب نظری، که به عنوان عمده ترین ضعف این روش مطرح بوده، موجب گردید تا برخی دلفی را فن# و دیگران واژه های رویکرد# ، پیمایش دلفی#، مطالعه دلفی#، رأی گیری دلفی# ، دلفی مطالعه اجماع# ، روش دلفی#، را برای توصیف مطالعات دلفی صحیح تر بدانند این تنوع واژه، تعاریف متعددی از دلفی را به دنبال داشته است که بعضی عبارتند از:

دلفی رویکرد یا روشی سیستماتیک در تحقیق برای استخراج نظرات از یک گروه متخصصان در مورد یک موضوع یا یک سؤال است و یا رسیدن به اجماع گروهی از طریق یک سری از راندهای پرسشنامه ای با حفظ گمنامی پاسخ دهندگان، و بازخورد نظرات به اعضای پانل است ؛ درخواست قضاوت های حرفه ای از متخصص همگن و مستقل در مورد یک موضوع ویژه در سطح بزرگ جغرافیایی با استفاده از پرسشنامه ها است که تا زمان دستیابی به اجماع نظرات مداوم تکرار می شود و روش مطالعه چند مرحله ای برای گردآوری نظرات در موارد ذهنی بودن موضوع و استفاده از پاسخ های نوشتاری بجای گرد هم آوردن یک گروه متخصص است، و هدف اجماع با امکان اظهار نظر آزادانه و تجدید نظر عقاید با تخمین های عددی به دست میآید .

www.DigiFiles.org