مهارت حل مسئله و تکنیکهای آن

راهبردهای حل مسئله مراحلی هستند که فرد برای یافتن مشکلاتی که در مسیر رسیدن به هدف خود قرار دارند، از آنها استفاده می کند. برخی از آن به عنوان “چرخه حل مسئله” یاد می کنند.در این چرخه فرد مشکل را می‌پذیرد و به آن اذعان می‌کند، مشکل را تشخیص داده و تعریف می‌کند. یک استراتژی برای رفع مشکل ایجاد می‌کند، دانش چرخه مشکل را سازمان‌دهی می‌کند، منابع در اختیار کاربر را کشف می‌کند، پیشرفت خود را مونیتور و کنترل می‌کند، و راه‌حل را برای صحت آن ارزیابی می‌کند. دلیل اینکه آن را چرخه می‌نامند این است که وقتی مشکلی حل می‌شود، مشکل دیگری ظاهر می‌شود.

خلاصه کتاب

حل مسئله بینش یک راه حل ناگهانی برای یک مشکل طولانی مدت، تشخیص ناگهانی یک ایده جدید، یا درک ناگهانی یک موقعیت پیچیده است، یک آها! لحظه راه حل هایی که از طریق بینش یافت می شوند اغلب دقیق تر از راه حل هایی هستند که از طریق تجزیه و تحلیل گام به گام یافت می شوند. برای حل مسائل بیشتر با سرعت بیشتر، بینش برای انتخاب حرکات سازنده در مراحل مختلف چرخه حل مسئله ضروری است.

مشکلات شامل برنامه ریزی برای دستیابی به یک وضعیت هدف یا مطلوب از امور است و می تواند شامل اجتناب از یک موقعیت یا رویداد باشد. اهداف می توانند هر چیزی باشند که می خواهید به آن برسید یا جایی که می خواهید باشید. اگر گرسنه هستید، احتمالاً هدف شما این است که چیزی بخورید. اگر رئیس یک سازمان (مدیر عامل) هستید، ممکن است هدف اصلی شما حداکثر کردن سود باشد و این هدف اصلی ممکن است برای تحقق هدف نهایی افزایش سود به اهداف فرعی متعدد تقسیم شود.

در واقع حل مسئله یک پروسه آگاهانه، منطقی، فعال و نیازمند یک  تلاش هدفمند را شامل می‌شود. شما با تسلط بر این مهارت، در زندگی شخصی خود می‌توانید علل احتمالی وقوع  یک مسئله را بیابید و برای حل آن چالش، راهکاری عملی را تهیه نمایید. این مهارت که در دسته مهارت‌های نرم در زندگی قرار می‌یگرد، می‌تواند  به توانایی ما برای حل بحران‌ها به شکل در لحظه کمک‌ کند. در این بین شناخت بیشتر شما روی ابزارهای موثر برای حل مسئله می‌تواند روی بینش صحیح شما و تصمیم‌ به موقع اثرگذار باشد. شما باید سعی کنید که تجربه و آگاهی خود را درمورد هر هفت گام مهارت حل مسئله بالا ببرید چرا که بسته به شرایط و مشکل پیش امده، موارد متفاوت تاثیر بیشتری خواهند داشت. مثلا اگر فاکتور زمان مهم باشد، سریع تصمیم گیری برای شما بسیار مهم است.

مهارت حل مسئله یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین مهارت‌هایی است که برای رسیدن به موفقیت به آن نیاز دارید؛ زیرا موفقیت شما به مسائلی بستگی دارد که یکی پس از دیگری حل می‌کنید. هر چه مسائلی که حل می‌کنید، دشوارتر باشد قطعاً میزان موفقیت شما هم بیشتر می‌شود. بنابراین با توجه به اهمیت حل مسائل می‌توان به جرات گفت که مهارت حل مسائل جزو یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها به شمار می‌‌آید.

بازاریابی: چهار مشکل اصلی در بازاریابی عبارتند از: (1) بازاریابی محصول یا خدمتی که مشتری به هر دلیلی دیگر خواهان آن نیست (ناشی از ناآگاهی یا بی‌توجهی به طول عمر محصول یا خدمت در بازار)؛ (2) هماهنگ نبودن با تیم فروش و تولید (مثل پیدا کردن مشتری‌هایی که قادر به برآورده کردن انتظارات آن‌ها نیستید)؛ (3) نامشخص بودن بازار هدف؛ (4) نبود تعریف درست از فرایند بازاریابی در شرکت (مثل یافتن بازارهای جدید، تبلیغات مناسب، معرفی محصول یا خدمت).

منابع انسانی: پنج مشکل مهم در منابع انسانی عبارتند از: (1) ناتوانی در پرورش همه استعدادهای کارکنان برای خدمت رسانی به خود و سازمان؛ (2) ناتوانی در حل مشکل مهم نرخ بالای گردش نیروی کار؛ (3) نبود شاخص‌های درست برای ارزیابی عملکرد کارکنان و واحدها؛ (4) ناتوانی در مدیریت تغییرات (مثل نهادینه نشدن دانش در درون سازمان یا تعمیم پیدا نکردن بهبودها در سایر فرایندها)؛ (5) عدم نظارت بر رعایت اصول سلامتی و ایمنی محیط کار و کارکنان و ضرورت جبران خسارات احتمالی.

دسته بندی : مسائل ساده، پیچیده و شرور.
(1) مشکل ساده (simple/easy problem)، مشکلی است که یک ریشه (عامل به وجود آورنده) روشن دارد، تعریف روشنی دارد و راه‌حل آن روشن و بدون ابهام است. (2) مشکل پیچیده (Complex problem) مشکلی است که چندین علت و ریشه‌ دارد. به همین دلیل درک و تعریف آن سخت است و به همان اندازه یافتن راه‌حل‌های آن می‌تواند چالش برانگیز باشد. یک مشخصۀ مشکل پیچیده آن است که باعث به وجود آمدن مشکلات ساده یا پیچیدۀ دیگری می‌شود. (3) مشکل شرور (wicked problem) مشکلی است که از ترکیب چندین مشکل پیچیده ایجاد شده است و معمولا نمی‌توان تشخیص داد که اول باید کدام مشکل را انتخاب و حل کرد. حل این نوع از مشکلات نیازمند فرهنگ‌سازی و صرف زمان بسیار طولانی است.

همه راه‌حل‌هایی را که فکر می‌کنید می‌توانند به حل مسئله کمک کنند، در یک فهرست بگنجانید. حتی اگر راه‌حلی در نگاه اول، مضحک به نظر رسید، باز هم آن را در فهرست قرار دهید. برای تقویت تفکر خلاق باید ذهن باز داشته باشید؛ ذهنی که بتواند ایده‌ها و راهکارهای مختلفی برای حل مسئله ارائه دهد. هیچ ایده بدی وجود ندارد؛ بنابراین هرگز خودتان را بابت یافتن ایده‌های ظاهراً احمقانه، مسخره نکنید. گاهی بهترین راه‌حل‌ها، از عجیب‌ترین ایده‌ها سرچشمه می‌گیرند.